Anket nedir? Anket nasıl hazırlanır? Adım Adın Anket Hazırlama Basamakları...
Anket sistematik veri toplama yöntemlerinden biridir. Anket yöntemi, sosyal bilimler alanında veri toplamak için en çok kullanılan yöntemlerin başında gelmektedir. Anket yöntemi ile çok kısa zamanda çok fazla kişiye ulaşılarak veri toplanabilir. Elde edilen veriler analiz edilerek genellemeler yapılabilir.Anket yöntemini kullanacak kişi, anketin sonuçlarını genelleyeceği (evren), ve anketi uygulayacağı (örneklem) hedef kitleyi önceden belirlemelidir. Araştırmasının amacına göre hangi örnekleme yöntemini (evrenden örneklem oluşturma yöntemleri) kullanacağını bilmelidir. Örnekleme yöntemlerini başka bir dersimizde ele alacağız.
Genel olarak iki tür anket bulunmaktadır;
1-Yapılandırılmış Anketler
2- Yapılandırılmamış Anketler
Yapılandırılmış Anketler: Cevapları şıklar veya listeler haline getirilerek katılımcılara uygulanan anket türüdür. Bu anket türünde katılımcılar kendilerine sunulan seçeneklerin dışına çıkamazlar. Araştırmalarda en çok kullanılan anket türü, yapılandırılmış anket türüdür. Günümüzde gelişen teknoloji ile bir çok anket hazırlama ve okuma programı geliştirilmiştir. Bu programlar ile araştırmacılar anketlerini istedikleri gibi tasarlayabilmekte ve çok kısa zamanda okutabilmektedir. Aşağıda yapılandırılmış bir anket örneği yer almaktadır;
Yapılandırılmış anketlerde, Likert tipi bir ölçek ile ya da çoktan seçmeli cevap seçenekleri ile katılımcıların görüşlerini belirtmeleri istenir.
Yapılandırılmamış Anketler: Bu anket türünde, katılımcıların açık uçlu sorma, boşluk doldurma, kompozisyon yazdırma, listeleme yöntemlerini kullanarak sorulara cevap vermesi sağlanır. Bu anket türü ile daha farklı ve derinlemesine bilgi edinme olasılığı yüksektir. Diğer yandan, yapılandırılmamış bir anketin değerlendirmesi zor ve oldukça zaman alıcı olabilir. Bu bakımdan yapılandırılmış anketlere göre yapılandırılmamış anketler daha az tercih edilmektedir. Aşağıda yapılandırılmamış anket soruları yer almaktadır;
1-Aylık gelirinizi yazınız:.......................................................TL (Boşluk doldurma yöntemi)
2-Türkiye'nin PISA 2015 sınavındaki matematik performansını nasıl değerlendiriyorsunuz? Kısaca yazınız (açık uçlu soru yöntemi)
3-Aldığınız hizmetin kalitesini artırmak için neler yapılmasını önerirsiniz? Kısaca yazınız (Listeleme yöntemi)
4-Sizce matematik kaygısını azaltmak için neler yapılmalıdır? Kısaca açıklayınız. (Açık uçlu soru yöntemi)
Adım Adım Anket Hazırlama Süreci
1- Araştıracağınız konuyu temsil eden tüm özellikleri not edin,literatür tarayın (benzer anketlerden ilham alın!), beyin fırtınası yapın, araştırma konunuzu temsil eden, ortaya koyan, çok sayıda ifade yazmaya çalışın.2- Yazdığınız maddelerden benzer olanları eleyin, hangi maddelerin araştırma konusunu daha iyi temsil ettiğini belirlemek için alan uzmanı görüşü alın (danışmanınız, hocanız...), madde sayısını azaltmaya çalışın, unutmayın anketinizin uzunluğu katılımcıların samimi cevaplar vermesini etkileyecektir. Bu da araştırmanızın geçerliğini sınırlayacaktır. Anketin amacına hizmet etmeyen maddeleri anketinizden mutlaka çıkarın!
3- Maddeleri olabildiğince kısa, açık ve net yazmaya çalışın. Anket maddelerinizin herkes tararından aynı biçimde anlaşıldığından emin olun (Pilot çalışma-ön uygulama mutlaka yapın!). Maddelerin açık net bir şekilde yazıldığından emin olmak için bir dil bilimciden destek alabilirsiniz. Belirsiz yanlış yorumalanabilecek kelime ve ifadelerden kaçının. Birbiri ile çelişen cevap seçenekleri vermekten sakının. Katılımcıları belirli cevaplara yönlendiren ifadeleri kullanmayın.
4- Ankette yer alan her bir madde belirili bir özelliği temsil etmelidir. Birden çok özelliği temsil eden maddeler katılımcının kafasını karıştırır. Doğru cevap vermesini engeller. Bunun için maddelerinizde "ve", "ya da" bağlaçlarını kullanmayın, maddeniz mümkünse tek bir yüklemden oluşsun. Aynı madde içinde iki ayrı konu olmasın.
5- Anketiniz için doğru Likert tipi cevaplama yöntemlerini kullanın. Bu yöntemlerde "tamamen katılıyorumdan" dan "hiç katılmıyorum"a veya "en çok önemli"den "en az önemli"ye veya "benim için tamamen uygun"dan "benim için hiç uygun değil"e doğru cevap dereceleri kullanılabilir.
1 KESİNLİKLE KATILMIYORUM
2 KATILMIYORUM
3 KARARSIZIM
4 KATILIYORUM
5 KESİNLİKLE KATILIYORUM
A. HİÇ TATMİN OLMADIM
B. TATMİN OLMADIM
C. KARARSIZIM
D. TATMİN OLDUM
E. ÇOK TATMİN OLDUM
A. ÇOK KÖTÜ
B. KÖTÜ
C. ORTA
D. İYİ
E. ÇOK İYİ
6- Anket maddelerini cevaplandırmak için farklı cevaplama formatları da kullanılabilir;
Cinsiyetiniz .....K ( ) .............E ( )
Yaşınız..........................................
Aylık Geliriniz...............................................TL
Mesleğiniz............................................................
Kıdem yılınız..................................................
Çocuk sayınız...........................................................
Eviniz kiramı? EVET ( ) HAYIR ( )
8- Anketinizin başına etkili bir giriş ekleyin. Burada yapacağınız araştırmanın öneminden ve amacından kısaca bahsedebilirsiniz. Anket sorularının nasıl cevaplanacağı hakkında çok kısa bilgi verebilirsiniz.
9- Ankete son şeklini verdikten sonra hedef kitleye (örneklem-katılımcılar) uygulamadan önce mutlaka pilot uygulama (5-10 kişi) yapın. Pilot uygulama sonucunda anketinizi tekrar gözden geçirin, gerekli ise bazı maddeleri çıkarın veya yeniden yazın.
Evet sonunda anketiniz hazır, biraz zahmetli ve uzun bir iş anket hazırlamak, Eee bilim insanı olmak kolay değil :-)
Başka bir dersimizde örnekleme yöntemlerini ve anketler için SPSS'de geçerlik ve güvenirlik analizlerinin nasıl yapılacağını anlatmaya çalışacağım.
Konu ile ilgili sorularınıza cevap bulmak ve anket hazırlama sürecinde destek almak için bana ulaşabilirsiniz.
